تعریف شبهه از منظر امام علی(ع)

بسم الله الرحمن الرحیم

امام علی(ع) می‌فرمایند: دنیا خانه‌اى است که فنا بر آن مقدر شده و بر اهلش کوچیدن حتم گشته، از این دنیا با بهترین توشه‌اى که فراهم کرده‌اید کوچ کنید و فوق اندازه کفاف در آن نخواهید و بیش از آنچه براى زندگى لازم است از آن نطلبید.

ماه مبارک رمضان، ماهی است که شب‌های قدرش با نام مبارک امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب(ع) عجین شده است، به همین مناسبت بر آن شدیم در این بهار قرآن، تفألی بهارانه به نهج‌البلاغه داشته باشیم تا بتوانیم خوشه‌ای از کلام گرانبهای مولا و مقتدای خویش برچینیم.

*خطبه ۳۸ و تعریف شبهه

«وَ اِنَّما سُمِّیَتِ الشُّبْهَةُ شُبْهَةً لاَِنَّها تُشْبِهُ الْحَقَّ. فَاَمّا اَوْلِیاءُ اللّهِ فَضِیاؤُهُمْ فیهَا الْیَقینُ، وَ دَلیلُهُمْ سَمْتُ الْهُدى. وَ اَمّا اَعْداءُ اللّهِ فَدُعاؤُهُمْ فیهَا الضَّلالُ، وَ دَلیلُهُمُ الْعَمى. فَما یَنْجُو مِنَ الْمَوْتِ مَنْ خافَهُ، وَلا یُعْطَى الْبَقاءَ مَنْ اَحَبَّهُ».

شبهه را به این خاطر شبهه مى‌گویند که شبیه حق است. اما چراغ اولیاء خدا در امور شبهه‌ناک یقین، و راهنمایشان راه هدایت است. ولى دعوت کننده دشمنان خدا در مسیر شبهه ضلالت و راهنماشان کوردلى است. نه ترس از مرگ علّت نجات است و نه عشـق به بقا عامل جاودانگى است.

* خطبه ۴۵ و ستایش خداوند

«الْحَمْدُلِلّهِ غَیْرَ مَقْنُوط مِنْ رَحْمَتِهِ وَلا مَخْلُوٍّ مِنْ نِعْمَتِهِ وَلا مَأْیُوس مِنْ مَغْفِرَتِهِ، وَلا مُسْتَنْکَف عَنْ عِبادَتِهِ. الَّذى لاتَبْرَحُ مِنْهُ رَحْمَةٌ وَلا تُفْقَدُ لَهُ نِعْمَةٌ».

خداى را سپاس که رحمتش را جاى نومیدى نیست و نعمتش فراگیر است، به آمرزشش یأس راه ندارد و در بندگیش عار و ننگ نیست. خدایى که رحمتش زایل نمى‌شود و نعمتش مفقود نمى‌شود.

*روش برخورد با دنیا

«وَالدُّنْیا دارٌ مُنِىَ لَها الْفَناءُ، وَلاِهْلِها مِنْهَا الْجَلاءُ، وَ هِىَ حُلْوَةٌ خَضْراءُ، وَ قَدْ عَجِلَتْ لِلطّالِبِ، وَالْتَبَسَتْ بِقَلْبِ النّاظِرِ. فَارْتَحِلُوا مِنْها بِاَحْسَنِ ما بِحَضْرَتِکُمْ مِنَ الزّادِ، وَ لا تَسْأَلُوا فیها فَوْقَ الْکَفافِ، وَ لا تَطْلُبُوا مِنْها اَکْثَرَ مِنَ الْبَلاغِ».

دنیا خانه‌اى است که فنا بر آن مقدر شده و بر اهلش کوچیدن حتم گشته، در کام‌ها شیرین و در نظرها سبز و خرّم است، به سوى خواهانش شتابان مى‌آید و در دل نظر کننده‌اش عشق خود را جا مى‌کند. از این دنیا با بهترین توشه‌اى که فراهم کرده‌اید کوچ کنید و فوق اندازه کفاف در آن نخواهید و بیش از آنچه براى زندگى لازم است از آن نطلبید.

منبع: صاحب/مشرق ...